Zawarcie umowy użyczenia
Umowa użyczenia – umowa
nazwana, regulowana przez przepisy Kodeksu Cywilnego (art. 710-art.
719), przez którą jedna z jej stron (użyczający) zapewnia drugiej
stronie (biorący) bezpłatne używanie umówionej rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przez czas
określony lub nieokreślony.
Przedmiotem umowy użyczenia mogą być zarówno nieruchomości (np. lokal
mieszkalny, użytkowy), jak i przedmioty ruchome (np. komputer,
samochód). Jeżeli sposobu nie określa umowa, należy rzeczy używać zgodnie z jej
przeznaczeniem i właściwościami. Bez zgody użyczającego nie można oddać
rzeczy użyczonej do używania. Biorący ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy. Po wykorzystaniu
biorący ma obowiązek zwrócić ją właścicielowi w nie pogorszonym stanie.
Jeżeli jednak zużycie wynikało z prawidłowego używania, to nie ponosi
odpowiedzialności.
Bez zgody użyczającego biorący nie może użyczyć lokalu komuś
innemu. Można jednak ustalić, że biorący ma prawo
do powierzania lokalu innym osobom, ale zgoda taka wymaga formy
pisemnej. Biorący jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeśli:
1) używa jej w sposób sprzeczny z umową, właściwościami lub przeznaczeniem,
2) powierza rzecz osobie trzeciej bez upoważnienia umownego ani nie będąc zmuszony przez okoliczności.
Najczęściej biorący zobowiązuje się w umowie do pokrywania kosztów
utrzymania rzeczy użyczonej (płacenia czynszu, rachunków za gaz, prąd i
wodę użyczanego lokalu itp.) i innych związanych z jej eksploatacją. Z drugiej strony użyczający nie ma obowiązku utrzymywania lokalu w stanie zdatnym do
umówionego użytku.
Zakończenie użyczenia
Istnieją dwa sposoby zakończenia użyczenia: terminowe i przedterminowe.
Użyczenie terminowe kończy się, jeśli:
1) minął czas na jaki umowa była zawarta,
2) biorący zrobił z rzeczy użytek odpowiadający umowie,
3) minął czas, w którym biorący mógł zrobić z rzeczy użytek odpowiadający umowie.
W przypadku przedterminowego zakończenia użyczenia użyczający może żądać zwrotu w każdym czasie nawet, gdy umowa zawarta była na czas oznaczony, jeżeli:
1) biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową, właściwościami albo przeznaczeniem rzeczy,
2) oddał rzecz do używania innej osobie, nie będąc do tego upoważnionym ani przez umowę, ani zmuszony przez okoliczności,
3) rzecz jest potrzebna użyczającemu z przyczyn nie dających się przewidzieć w momencie zawarcia umowy.
Forma umowy użyczenia
Umowa może być zawarta w dowolnej formie – także ustnie – ale dla
celów dowodowych warto, aby była pisemna.
Nie ma natomiast obowiązku zawierania jej w formie
aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza. Ewentualnie podpisaną
umowę możemy okazać notariuszowi w celu stwierdzenia daty pewnej, czyli
urzędowego potwierdzenia faktu jej istnienia w tej dacie. Pamiętajmy też, że wszelkie
jej zmiany będą wymagały zachowania tej samej formy, w której została
zawarta.
Sporządzona i podpisana umowa użyczenia jest dowodem
potwierdzającym, że mamy tytuł prawny np. do zajmowanego lokalu. Jest to
jedna z podstawowych umów, jaką zawierają organizacje pozarządowe.
Możemy się z nią zetknąć np. przy ubieganiu się o numer NIP, albo gdy
chcemy założyć biuro stowarzyszenia w mieszkaniu jednego z jego
członków.